शिवसेनेचा इतिहास: राज्यात सुरू असलेले राजकारण स्वातंत्र्याच्या दिशेने वाटचाल करत आहे. महाराष्ट्रात विधान परिषदेच्या निवडणुका झाल्या आणि निकालानंतर शिवसेनेचे काही आमदार आणि मंत्री अचानक गायब झाले. सर्वत्र फोनाफोनी सुरू झाली आणि धक्कादायक बातमी समोर आली. शिवसेनेचे ज्येष्ठ नेते, बाळासाहेब ठाकरे यांचे निकटवर्तीय एकनाथ शिंदे
दुसर्‍या दिवशी बातमी आली की एकनाथ शिंदे 12-15 आमदारांसह गुजरातच्या सुरत येथील मेरिडियन हॉटेलमध्ये थांबले आहेत. एकनाथ शिंदे यांनी बंड केल्याचे स्पष्ट झाले. शिवसेनेत फूट पडली आणि महाविकास आघाडीचे सरकार धोक्यात आले. सुरतहून त्यांचा मोर्चा आसाममधील गुवाहाटी येथे रात्रभर वळला आणि आधी १२ वाजता, नंतर २० ते २५. शिवसेनेच्या सुमारे ३५ आमदारांनी एकनाथ शिंदे यांना पाठिंबा दिला. खुद्द उद्धव ठाकरे यांनी एकनाथ शिंदे यांना भावनिक आवाहन केले. पण त्यातही फारसा फरक पडला नाही. दुसरीकडे, एकनाथ शिंदे यांनी शिवसेना विरोधी पक्ष स्थापन केला. मात्र, शिवसेनेत बंडखोरी होण्याची ही पहिलीच वेळ नाही आणि अपेक्षा सेना स्थापन होण्याचीही ही पहिलीच वेळ नाही. हा प्रयोग यापूर्वीही झाला आहे.
वर्ष होते १९६९. नुकत्याच झालेल्या मुंबई महापालिका निवडणुकीत शिवसेनेला दणदणीत विजय मिळाला. पक्षाचे तब्बल 40 उमेदवार एकाच फटक्यात निवडून आले. या यादीतील एक नाव म्हणजे भाई शिनगारे. भाई शिनगारे यांचे भाऊ बंडू शिनगारे यांचा लालबाग-परळ परिसरात खूप प्रभाव होता. दादागिरीतही ते इतरांपेक्षा एक पाऊल पुढे होते. 1970 च्या दशकात महागाई जास्त होती आणि सर्वसामान्य जनता त्रस्त होती. याचे एक कारण होते शेअर बाजार. दरम्यान, शिवसैनिकांनी चोरबाजार येथील डंकन रोडवरील काही कांदा-बटाट्याची गोदामे फोडून मुंबईकरांना स्वस्त दरात कांदा-बटाटा उपलब्ध करून दिला. त्यावेळी बंडू शिनगारे यांच्यावर पैशांची उधळपट्टी केल्याचा आरोप झाल्याने बाळासाहेब ठाकरे यांनी त्यांना पक्षाच्या बैठकीतून हाकलून दिले. बंडू शिनगारे यांनी मान हलवून थेट बाळासाहेब ठाकरेंनाच आपल्या रडारवर टाकले. त्यानंतर ते नेहमी बाळासाहेब ठाकरे यांच्या विरोधात बोलू लागले.
बंडू शिनगारे एवढ्यावरच थांबले नाहीत तर बाळासाहेबांना विरोध करण्यासाठी त्यांनी प्रतिशिवसेना स्थापन केली आणि स्वतःला प्रतिशिवसेना प्रमुख म्हणवून घेतले. मात्र, बाळासाहेब ठाकरे यांच्यासारखे वागणे काही बंडूंना शोभले नाही आणि काही दिवसांतच त्यांची प्रति-सेना कोलमडली आणि शिवसेनेत फूट पाडण्याचा त्यांचा प्रयत्न फसला.
पुढे 1975 च्या आणीबाणीनंतर 1977 मध्ये देशात लोकसभा निवडणुका झाल्या आणि जनता पक्षाने दणदणीत विजय मिळवला. इंदिरा गांधींचा दारुण पराभव झाला. दरम्यान, दादरच्या शिवाजी पार्कवर जनता पक्षाचा विजयी मेळावा पार पडला. बैठकीनंतर जमावाने शिवसेना कार्यालयावर धडक दिली. समोरील इमारतीवर तुफान दगडफेक करण्यात आली असून शिवसेना भवनाचे मोठे नुकसान झाले आहे. या दगडफेकीत बंडू शिनगारे याचा हात असल्याचे अनेकदा बोलले जात होते.
बंडू शिनगारे यांच्याशी संबंधित आणखी एक प्रकरण म्हणजे १९७४ मध्ये दक्षिण मध्य मुंबई लोकसभा मतदारसंघातील लोकसभा पोटनिवडणूक. काँग्रेसने अधिवक्ता रामराव आदिक यांना, तर कम्युनिस्ट पक्षाने श्रीपाद डांगे यांच्या कन्या रोजा देशपांडे यांना उमेदवारी दिली.
बाळासाहेब ठाकरे यांना ही लोकसभा निवडणूक लढवायची होती. मात्र, काँग्रेसने रामराव आदिक यांना उमेदवारी दिल्याने बाळासाहेब ठाकरे अडचणीत आले. कारण सुरुवातीच्या काळात रामराव आदिक यांनी शिवसेनेला खूप मदत केली. रामराव आदिक यांनी ३० ऑक्टोबर १९६६ रोजी शिवसेनेच्या पहिल्या मेळाव्याला संबोधित केले होते. महाराष्ट्र या संघटनेची वैचारिक नाळ शिवसेनेशी जोडलेली होती आणि त्यामुळेच ती नेहमीच शिवसेनेच्या पाठीशी उभी राहिली. अशा प्रसंगी आपले उमेदवार रामराव आदिक यांना विरोध न करणे हे बाळासाहेब ठाकरेंचे तत्व होते.
मात्र, लालबाग भागातील शिवसेनेचे शाखाप्रमुख बंडू शिनगारे या जागेसाठी ठाम होते आणि त्यांनाही निवडणूक लढवायची होती. त्यांनी बाळासाहेब ठाकरेंना याबाबत अनेकदा सांगितले पण बाळासाहेबांनी निवडणूक न लढवण्याचा निर्णय जाहीर करून रामराव आदिक यांना जाहीर पाठिंबा दिला. बंडू शिनगारे यांना उमेदवारी न मिळाल्याने नाराज होऊन त्यांनी पक्षाच्या तत्त्वांच्या विरोधात जाऊन काँग्रेसच्या उमेदवाराला पाठिंबा देत हिंदू महासभेच्या उमेदवाराला पाठिंबा जाहीर केला.
असो, पण येत्या काही दिवसांत एकनाथ शिंदे प्रतिशिवसेना स्थापन करणार का? आणि तसे असेल तर ‘ठाकरे’ या ब्रँडचे काय होणार? हे नक्कीच पाहण्यासारखे आहे.
इतर महत्त्वाच्या बातम्या: